Strona główna » Programy » Nietoperze (od 1995) » Zimowy monitoring

Zimowy monitoring nietoperzy jest jedną z najdłużej trwających akcji badawczych, mających na celu poznanie wieloletnich zmian liczebności zwierząt w Polsce. Jego idea została wypracowana podczas pierwszego spotkania polskich chiropterologów (czyli badaczy i miłośników nietoperzy) w roku 1987. Postanowiono wówczas prowadzić coroczne liczenia nietoperzy w podziemnych zimowiskach tych ssaków, zawsze tą samą metodą i w tym samym terminie (optymalnie w 1. połowie lutego). Akcja zaczęła się rozrastać – obecnie w całej Polsce kontrolowanych jest około 1000 zimowisk!

 

 

  • Zimowe liczenia nietoperzy niekiedy przebiegają w trudnych warunkach - tu poszukiwania w przydomowej piwnicy. Fot. Judyta Gulatowska i Marek Kowalski
     
     

TP „Bocian” wraz z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Nietoperzy prowadzi liczenia nietoperzy na Mazowszu, Podlasiu i Mazurach. Ponieważ szczyt liczebności różnych gatunków nietoperzy wypada w różnych okresach zimy, oprócz terminu lutowego (który z uwagi na liczbę obiektów rozciągnął się na 25 I – 20 II) dodaliśmy także termin o dwa miesiące wcześniejszy (25 XI – 20 XII). Jednak podczas liczenia grudniowego nie kontrolujemy obiektów położonych na Mazurach.

Od kilku lat kontrolujemy około 200 (grudzień) – 250 (luty) obiektów, w których zliczamy kilka tysięcy nietoperzy. Są to obiekty zarówno grupujące dużo nietoperzy (po kilkaset), jak i niewielkie, w których zimuje kilka tych ssaków. Niestety, liczba nietoperzy zimujących w danym obiekcie zależy od wielu czynników – nie tylko od ich liczebności w danej okolicy. Dlatego poważniejsze wnioski można wysnuwać dopiero po kilkudziesięciu latach liczeń.

 

 

  • Dwa nocki Natterera i nocek rudy podczas hibernacji.Fot. Judyta Gulatowska i Marek Kowalski
     
     

W kontrolowanych przez nas obiektach najliczniejsze są mopki, stanowiące około połowy spotykanych nietoperzy. Może być to spowodowane charakterem tych zimowisk – są one najczęściej betonowe, chłodne - a mopki to nietoperze zimnolubne. Poza nimi licznie występują też nocki rude i nocki Natterera. Rzadziej spotykamy gacki brunatne - prawdopodobnie dlatego, iż preferują one małe obiekty, w których rzadko prowadzimy liczenia. Pozostałe gatunki, jakie obserwujemy, to: nocek duży, nocek Brandta, nocek wąsatek, nocek łydkowłosy, mroczek późny, mroczek pozłocisty (jedynie Mazury i północne Podlasie), gacek szary.
 
 
Marek Kowalski